به نقل از «تابناک»

افزایش موارد ابتلا به مالاریا در ایران

تاریخ انتشار: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۴۷۳۳۳

به گزارش «تابناک»، دکتر عبدالرضا میراولیایی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه عامل بیماری مالاریا یک انگل تک یاخته‌ای از جنس پلاسمودیوم است، گفت: عمدتا چهار گونه پلاسمودیوم (فالسیپاروم، ویواکس، اواله و مالاریه) باعث بیماری در انسان می‌شوند. اخیرا مالاریای ناولزی نیز به شکل محدود در جنوب شرق آسیا گزارش شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در ایران معمولا انتقال مالاریای پلاسمودیوم ویواکس و فالسیپاروم گزارش می‌شود اما امکان ورود سایر موارد مالاریا، پلاسمودیوم اوال و مالاریه نیز از سایر کشورها (بخصوص کشورهای آفریقایی) وجود دارد.

پشه "آنوفل" بومی ایران است

او تاکید کرد: پشه ناقل بیماری مالاریا، از جنس آنوفل است که بومی ایران است و در تمام مناطق کشور گونه‌های مختلف آن وجود دارد اما، برای برقراری زنجیره انتقال بیماری مالاریا علاوه بر وجود پشه ناقل، مخزن بیماری (فرد آلوده به مالاریا) نیز مهم است.

علائم ابتلا به مالاریا چگونه ظاهر می‌شود؟

وی افزود: به دنبال خونخواری پشه از بیمار مبتلا به مالاریا، عامل بیماری وارد بدن پشه شده و مراحل تکاملی جنسی انگل (اسپروگونی) در بدن پشه انجام می‌شود و سپس به دنبال گزش فرد سالم توسط پشه آلوده، تعدادی انگل مالاریا همراه با بزاق پشه وارد بدن انسان می‌شود و مرحله تکاملی غیر جنسی ( شیزوگونی) را در کبد طی می‌کند و انگل سپس وارد گلبول‌های قرمز می‌شود. بروز علائم بالینی مالاریا هنگامی است که گلبول‌های قرمز پاره شده و انگل مالاریا در خون محیطی قرار می‌گیرند که این مرحله از بیماری معمولا با لرز، تب و سایر نشانه‌های بالینی بروز می‌کند.

کارشناس اداره مدیریت بیماری‌های قابل انتقال از ناقلین وزارت بهداشت، ادامه داد: هر فرد بیماری که با هر یک از نشانه‌های تب، تشنج و یا اختلال هوشیاری بدون علت مشخص مراجعه کند باید سابقه سکونت، مسافرت و یا اشتغال در مناطق مالاریا خیز در یکسال گذشته و یا سابقه ابتلا به مالاریا در سال‌های قبل در او بررسی شود.

وی در خصوص علائم ابتلا به مالاریا، بیان کرد: این بیماری با علائم بسیار مشخص تب، لرز و تعریق متناوب شناخته می‌شود، ولی ممکن است بیماری به فرم‌های مختلف نیز خود را نشان دهد. در دوره همه‌گیری کرونا گاهی اوقات در تشخیص علائم بیمار، مالاریا با کرونا اشتباهاتی رخ داد و به این دلیل سعی شده است آموزش پزشکان را افزایش داده تا بتوان موارد مشکوک را با گرفتن آزمایش خون محیطی افتراق داد.

راه‌های انتقال مالاریا

او با اشاره به اینکه شایع‌ترین راه انتقال مالاریا گزش پشه آلوده است، گفت: البته در موارد نادر احتمال انتقال از راه دریافت خون آلوده، استفاده از سرنگ مشترک و از مادر به جنین وجود دارد و بر همین اساس باید به عنوان سایر روش‌های ابتلا به مالاریا در تاریخچه بیمار به آنها توجه شود.

میراولیایی بیان کرد: دوره نهفتگی مالاریای فالسیپاروم (فاصله گزش پشه تا شروع نشانه‌های بالینی) به طور متوسط حدود ۱۲ روز است (۷ تا ۱۴ روز) و در موادر نادر تا سه ماه بعد از گزش، گزارش شده است. دوره کمون در مالاریای ویواکس نیز دو حالت با دوره نهفتگی کوتاه و بلند دارد. حالت معمول و اصلی ویواکس با دوره نهفتگی کوتاه به طور متوسط ۱۵ روز (۱۷-۱۲) و با دوره نهفتگی بلند به طور متوسط ۹ ماه (۱۸ -۶ ماه) است.

وی با بیان اینکه مالاریای ویواکس و اوال می‌تواند شکل عود داشته باشد، اظهار کرد: عود به معنی ظهور مجدد نشانه‌های بالینی و مشاهده انگل در خون بدون گزش مجدد توسط پشه ناقل است. در این حالت تعدادی از انگل‌ها می‌توانند در کبد به شکل نهفته (هیپونوزوئیت) باقی بماند و مدت‌ها بعد از درمان بیماری، مجددا علائم بیماری بروز کند. عود در مالاریای ویواکس معمولا در ۳ تا ۶ ماه بعد از عفونت اولیه بروز می‌کند، اما ممکن است در سه سال بعد (و ندرتا تا ۱۰ سال بعد) اتفاق افتد.

آمار افزایشی مبتلایان مالاریا در کشور

او درباره تعداد موارد بیماری مالاریا در ایران، بیان کرد: در سال ۱۴۰۰ موارد مبتلا به ۱۰۱۲ نفر گزارش شده است. از این تعداد ۹۰ درصد موارد مالاریای ویواکس و ۱۰ درصد فالسیپاروم یا مالاریای توام (فالسیپاروم+ ویواکس) بوده است. البته کلیه موارد مالاریا «وارده از خارج کشور» بوده و مورد بومی گزارش نشده است. موارد مالاریای ۵ ماهه نخست امسال نیز ۱۸۹۴ نفر گزارش شده است. در سال‌های گذشته استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان بیشترین موارد مالاریای بومی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. در مقابل استان‌های تهران، فارس، اصفهان، بوشهر و قم بیشترین موارد مالاریای وارده از خارج کشور را به خود اختصاص داده‌اند.

میراولیایی ادامه داد: مسئله بسیار مهم این است که در صورت فراهم شدن شرایط مناسب محیطی و نیز وجود مخزن انگلی بیماری و پشه ناقل، چرخه انتقال مالاریا می‌تواند حتی در مناطق عاری از انتقال محلی مالاریا در استان‌های مذکور و نیز سایر مناطق با پتانسیل انتقال همچون استان‌های فارس، خوزستان و بوشهر مشکل آفرین شود.
از دریافت گواهی حذف مالاریا از کشور چه خبر؟

وی درباره چالش‌های برنامه حذف مالاریا در کشور، گفت: چالش‌های اصلی برنامه در کنار مشکلات ناشی از موارد متعدد وارده بیماری از مرزهای جنوب شرقی بویژه از مناطق مختلف پاکستان، درگیری دو ساله همکاران سیستم بهداشت و درمان در امر مبارزه با همه گیری کووید ۱۹ و کمبود قابل توجه منابع بویژه در استان‌های جنوب و جنوب شرقی کشور است. با این حال خوشبختانه با توجه به اینکه بیش از سه سال از بروز آخرین مورد انتقال محلی مالاریا در ایران می گذرد و از سال ۱۳۹۸ تاکنون شاهد هیچ مورد مرگ ناشی از مالاریا در ایران نبوده‌ایم، وزارت بهداشت جهت دریافت گواهی حذف مالاریا از سازمان بهداشت جهانی اقدام کرده است و درخواست دریافت گواهی حذف را به مراجع ذیصلاح بین‌المللی تقدیم کرده است، در حال حاضر فرآیند آماده‌سازی و مقدمات دریافت این گواهی در جریان است که می‌تواند یکی از افتخارات کشور در حوزه سلامت محسوب شود.

میراولیایی در خاتمه بیان کرد: همواره باید هشیاری و دقت سیستم بهداشت و درمان به گونه‌ای باشد که موارد مالاریا را به سرعت تشخیص داده و درمان صحیح انجام شود تا از برقراری چرخه انتقال بیماری جلوگیری شود.

منبع: تابناک

کلیدواژه: مهسا امینی ربیع الاول باقر نمازی سیامک نمازی نیکا شاکرمی سارینا اسماعیل زاده مالاریا ابتلا به بیماری افزایش ابتلا پشه آنوفل انتقال بیماری مهسا امینی ربیع الاول باقر نمازی سیامک نمازی نیکا شاکرمی سارینا اسماعیل زاده مالاریا در ایران ابتلا به مالاریا انتقال مالاریا موارد مالاریای بیماری مالاریا موارد مالاریا گزارش شده دوره نهفتگی پشه ناقل

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tabnak.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تابناک» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۴۷۳۳۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مواظب این موجود خطرناک باشید

آفتاب‌‌نیوز :

امروز روزجهانی مبارزه با مالاریاست. بیماری مالاریا یکی از شایع‌ترین بیماری‌های منتقله است که به علت حضور انگل تک یاخته بنام پلاسمودیوم در خون انسان ایجاد می‌شود.

 پلاسمودیوم‌ها در داخل گلبول‌های قرمز خون رشد می‌کند و پس از رشد، تکثیر کرده و موجب پاره شدن گلبول‌های قرمز خون و بروز علائم مالاریا می‌شود. 

همه گیری شناسی

هر سال در جهان ۵۰۰– ۳۰۰ میلیون نفر به مالاریا مبتلا می‌شوند و از این تعداد بیش از ۱ میلیون نفر جان خود را از دست می‌دهند. 

در دنیا هر ثانیه، یعنی در گفتن هر کلمه مالاریا تعداد ۱۰ کودک برای مبارزه با مرگ در اثر مالاریا پنجه نرم می‌کنند.

کل موارد مالاریا در جهان بیش از ۵ برابر مجموعه (سل، ایدز، سرخک، جذام) است. عامل بیماری انگل‌های تک سلولی بنام پلاسمودیوم می‌باشد.

در ایران ۱۹ گونه پشه آنوفل شناخته شده که ۷ گونه آن ناقل بیماری هستند. پشه‌های آنوفل بیشترین زمان خونخواری را در شب انجام می‌دهند.

پیام طبرسی، متخصص بیماری‌های عفونی و فلوشیپ عفونت در نقص ایمنی در آستانه ۲۵ آوریل مصادف با ششم اردیبهشت گفت: مالاریا را یک بیماری انگلی شایع در جهان برشمرد که حذف آن یکی از اهداف سازمان جهانی بهداشت است.

این استاد دانشگاه با اشاره به وضعیت شیوع مالاریا در ایران گفت: این بیماری در سال‌های دور شیوع گسترده‌ای در کشور داشت، اما با بهبود وضعیت بهداشت در مناطق روستایی و آندمیک مالاریا و تلاش کارشناسان بهداشت محیط و شبکه‌های بهداشتی در سالیان اخیر تا آستانه ریشه کنی مالاریا پیش رفتیم.

 طبرسی افزود: بیماری مالاریا جزو بیماری‌های بومی محسوب می‌شود، اما به مناطق خاصی اختصاص دارد.

به گفته وی روند ریشه کنی مالاریا در چند سال گذشته به دلیل همسایگی با کشور‌های مالاریا خیز در حاشیه جنوب شرقی کشور (افغانستان و پاکستان)، شیوع کرونا و اختصاص تمام ظرفیت شبکه‌های بهداشتی به کنترل کرونا دچار اختلال شد به نحوی که امسال آمار مبتلایان به مالاریا افزایش داشته است.

این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه خاطرنشان کرد: به طور کلی مالاریا در ایران در یک وضعیت کنترلی نسبتا خوبی قرار دارد، اما در برخی مناطق به خصوص مناطق جنوب شرقی متاسفانه شاهد افزایش موارد ابتلا در یکسال گذشته بودیم که وزارت بهداشت در تلاش است بیماری را در آن مناطق کنترل کرده و در راستای ریشه کنی و حذف بیماری گام بردارد.

وی با بیان این که مالاریا انواع مختلفی دارد، ویواکس و فالسیفارم را دو نوع مهم آن عنوان کرد که ویواکس معمولا باعث بروز بیماری خفیف تری می‌شود، اما فالسیفارم معمولا باعث ایجاد بیماری خیلی شدید و حتی گاهی کشنده می‌شود.

روش انتقال بیماری

استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به انتقال مالاریا از طریق پشه آنوفل گفت: پشه آنوفل در آب‌های راکد و مناطقی که دارای وضعیت نامناسب بهداشتی هستند تکثیر می‌یابد.

وی افزود: پس از گزش فرد مبتلا به مالاریا توسط پشه آنوفل، انگل بیماری وارد بدن پشه می‌شود و این پشه با گزش سایر افراد می‌تواند بیماری را به آنان منتقل کند و به این ترتیب باعث گسترش بیماری شود.

طبرسی خاطرنشان کرد:انتقال بیماری فقط از طریق پشه آنوفل است و فرد به فرد صورت نمی‌گیرد. به این معنا که در مناطقی که این پشه وجود ندارد حتی اگر فرد مبتلا به مالاریا وجود داشته باشد بیماری منتقل نمی‌شود.

 طبرسی، مناطق آندمیک مالاریا در ایران را محدود به استان‌های جنوب شرقی کشورهم مرز با افغانستان و پاکستان برشمرد که شیوع و عدم کنترل مناسب مالاریا در این کشور‌ها و وجود مراودات با ایران باعث انتقال مالاریا در استان‌های جنوب شرقی کشور شده است.

به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی در سایر نقاط کشور انتقال محلی مالاریا نداریم و اکثر موارد بیماری در استان‌های جنوب شرقی کشور و مسافران به این استان‌ها مشاهده می‌شود. برخی مبتلایان نیز سابقه سفر به کشور‌های مالاریاخیز نظیر کشور‌های آفریقایی، هند، پاکستان و... داشتند و در بازگشت به میهن دچار علایم بیماری شدند.

علایم بیماری

این استاد بیماری‌های عفونی دانشگاه علایم بیماری مالاریا را شامل تب، لرز و تعریق برشمرد و گفت: مسافرانی که به مناطق مالاریاخیز عزیمت کردند اگر در بازگشت دچار علایمی نظیر تب، لرز و تعریق شدند در اسرع وقت باید به مراکز بهداشتی یا پزشک متخصص عفونی مراجعه کنند تا از نظر مالاریا مورد بررسی قرار گیرند.

تشخیص

به گفته طبرسی تشخیص دقیق بیماری از طریق آزمایش خون، تهیه لام خون محیطی و مشاهده اجزای انگل در آزمایشگاه انجام می‌شود. در مراکز بهداشت نیز تست سریع مالاریا برای تشخیص بیماری انجام می‌شود.

درمان

این متخصص بیماری‌های عفونی دانشگاه با اشاره به وجود درمان‌های موثر برای مالاریا تاکید کرد: در صورت تشخیص زودرس، بیماری بدون عارضه درمان می‌شود، اما حتما دوره درمان باید تکمیل شود. 

به گفته وی درصورت عدم شناسایی به موقع، شدید شدن بیماری و افزایش میزان درصد انگل در خون فرد متاسفانه بیماری خطرناک و کشنده شده و با عوارض زیادی همراه خواهد بود.

پیشگیری

این استاد دانشگاه تاکید کرد: افرادی که از مناطق غیرآندمیک به مناطق آندمیک مالاریا سفر می‌کنند باید نکات ایمنی و حفاظتی را برای پیشگیری از ابتلا به بیماری رعایت کنند.

پیام طبرسی به افرادی که قصد سفر به استان‌های جنوب شرقی ایران و یا کشور‌های مالاریاخیز دارند تاکید کرد قبل از سفر به این مناطق می‌توانند با رعایت چند نکته مهم و ساده از ابتلا به مالاریا پیشگیری کنند.

وی خاطرنشان کرد: این افراد با هماهنگی مراکز بهداشتی می‌توانند داروی پیشگیری از ابتلا به مالاریا مصرف کنند.

 طبرسی استفاده از محافظ‌های فیزیکی، پشه بند، پماد‌های دفع کننده پشه، توری برای پنجره و درها، استفاده از پوشش برای مناطقی از بدن که در معرض گزش پشه است را از جمله نکاتی برشمرد که می‌توانند خطر گزش پشه آنوفل و ابتلا به بیماری را کاهش دهند.

طبرسی کنترل مالاریا را وابسته به وضعیت بهداشتی محیط دانست و یادآور شد که هرچه تلاش شهرداری‌ها و متولیان بهداشت محیط جامعه در راستای بهبود وضعیت بهداشتی محیط بیشتر باشد، منجر به کاهش مخزن‌های این پشه خواهد شد و در نتیجه کنترل و ریشه کنی بیماری مالاریا موفق ترخواهد بود.

منبع: خبرگزاری فارس